Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, Kıbrıs sorununa ilişkin kapsamlı çözüm müzakerelerine başlamak için hazırladıkları dört maddelik metodoloji önerisine dair yaptığı açıklamada, 'Dört adımın dördü de devreye girmeden kapsamlı çözüm müzakeresine başlamamız söz konusu olmayacak' dedi.
KKTC Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) lideri Nikos Hristodulidis ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Kıbrıs Kişisel Temsilcisi Mara Angela Holguin Cuellar ile yaptığı üçlü görüşmenin ardından açıklamalarda bulundu.
Erhürman, görüşmenin yaklaşık 3 saat sürdüğünü belirterek, hellim tescili, geçiş kapıları ve siyasi eşitlik başlıklarında sınırlı ilerleme sağlandığını, ancak kapsamlı çözüm hedefi açısından sürecin henüz yolun çok başında olduğunu söyledi. Erhürman, üçlü görüşme öncesinde iki liderle birlikte Kayıp Şahıslar Komitesi'ne ortak bir ziyaret gerçekleştirdiklerini hatırlatarak, hem Kıbrıslı Türk hem de Kıbrıslı Rum kayıplar için yürütülen çalışmalar hakkında bilgi aldıklarını belirtti. Erhürman, son dönemde komiteyle ilgili yaşanan gelişmelerin kendileri için kaygı verici olduğunu ifade ederek, 'İki lider olarak Kayıp Şahıslar Komitesi'nin çalışmalarına desteğimizi yineledik' dedi.
Erhürman, görüşmeye üç ana başlıkla gitti
Cumhurbaşkanı Erhürman, üçlü görüşmeye kendi açılarından üç ana başlıkla gittiklerini belirterek, bunların Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümüne yönelik dört maddelik metodoloji önerisi, Tatar-Hristodulidis döneminde başlamış güven artırıcı önlemler ve ilk toplantıda sundukları 10 maddelik güven artırıcı öneri paketi olduğunu açıkladı. Erhürman, Hristodulidis'in bu kez kendi öneri paketini de masaya getirdiğini, ancak bu önerileri ilk kez dinledikleri için bugün detaylı bir müzakere yapılmadığını, teklifleri 'not edip çalışmak üzere aldıklarını' belirtti.
Somut ilerleme sağlanan başlıkların başında hellim tescilinin geldiğini aktaran Erhürman, 'On maddelik önerimizin içinde yer alan hellim tescili konusunda, Ocak sonuna kadar tamamlanması yönünde bir netleşme oldu. Bu, üreticilerimiz açısından önemli bir tarihtir' dedi.
Geçiş kapıları ele alındı
Geçiş kapıları konusunda da somut kararlar alındığını ifade eden Erhürman, Metehan'da 7 kabinin devrede olduğunu ve bundan sonra da çalışmaya devam edeceğini, lisans ve ruhsat işlemlerinin yalnızca Metehan'da değil, Bostancı ve Derinya'da da yapılabilmesi konusunda uzlaşıldığını ve bu adımların, Metehan'da yaşanan yığılmayı azaltmasının beklendiğini ifade etti. Erhürman, ayrıca tüm geçiş noktalarında personel sayısının artırılması yönünde de ilke birliği oluştuğunu kaydetti.
Erhürman, Haspolat'taki arıtılmış suyun kuzeye transferi ve ara bölgede planlanan güneş enerjisi santrali gibi başlıkların da ayrıntılı şekilde ele alındığını, bu konularda daha 'detaylı ve teknik çalışmalara' devam edileceğini belirtti.
'Temel hedef, Kıbrıs sorununun çözümüdür'
Görüşme sonrası yayınlanacak olan ortak açıklama metninde de görülebileceği üzerine temel hedefin yalnızca güven artırıcı önlemler olmadığını vurgulayan Erhürman, 'Temel hedef, Kıbrıs sorununun çözümüdür. Güven artırıcı önlemler bir numaralı hedef değil, çözüm hedefinin önünü açacak adımlardır' dedi.
'Dört adımın dördü de devreye girmeden kapsamlı çözüm müzakeresine başlamamız söz konusu olmayacak'
Liderlerin, siyasi eşitliğe dayalı bir çözüm hedefini tekrar teyit ettiklerini söyleyen Erhürman, ortak açıklamada, çözümün BM Güvenlik Konseyi kararlarında tanımlandığı şekliyle siyasi eşitliğe dayalı olacağı ifadesinin yer aldığını belirtti. Erhürman, ortak açıklamada, 'iki toplumlu, iki bölgeli federasyon' gibi modeli tarif eden ibarelerin yer almadığını, 'siyasi eşitlik' vurgusunun BM Güvenlik Konseyi kararlarına atıfla yapıldığını, ancak bunun doğrudan bir çözüm modeli dayatmadığını söyledi.
Erhürman, kendi açıkladıkları metodolojide 'siyasi eşitlik' başlığının sadece yarısının ortak açıklamaya yansıtıldığını, dönüşümlü başkanlık kısmının ise henüz metne girmediğini ifade etti. Cumhurbaşkanı Erhürman, Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümü için önerdikleri dört adımlı metodolojiyi de yeniden hatırlatarak, siyasi eşitliğin müzakere masasına oturmadan başta kabul edilmesi, zaman sınırlı bir müzakere sürecinin tanımlanması, bugüne kadar varılmış yakınlaşmaların kabul edilmesi ve sürecin sonunda yine çözüme ulaşılamazsa Kıbrıslı Türklerin bugünkü statükoya geri dönmeyeceğinin garanti altına alınması olduğunu aktardı.
Erhürman, 'Bu dört maddenin bugün itibarıyla sekizde birindeyiz. Birinci maddenin de sadece ilk yarısı, yani BM Güvenlik Konseyi kararlarındaki siyasi eşitlik tanımı metne girmiş durumda. Dönüşümlü başkanlık yok. Dolayısıyla bizim açımızdan birinci madde tamamlanmış değil. Dört adımın dördü de devreye girmeden kapsamlı çözüm müzakeresine başlamamız söz konusu olmayacak' dedi.
'Müzakere olsun diye müzakere etmek istemiyoruz'
Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Erhürman, garantiler 'sıfır asker, sıfır garanti' gibi başlıkların bu toplantıda gündeme gelmediğini vurguladı. Hristodulidis'in getirdiği paketin, kendi on maddelik güven artırıcı önlemlerinin muadili niteliğinde olduğunu, kapsamlı çözüm müzakerelerinin esas parametreleriyle doğrudan ilgili olmadığını söyledi.
Erhürman, amaçlarının yalnızca yeniden müzakere masasına oturmak olmadığını vurgulayarak, '50 yıldır çözüm çabaları sürüyor ve sonuç alınamıyor. 'Müzakere olsun diye müzakere' etmek istemiyoruz. Bizi çözüme götürecek bir müzakere masası istiyoruz. Bu yüzden önce doğru metodolojinin kabul edilmesi gerekir. Bizim pozisyonumuz değişmedi' dedi.
Hellim tescili ve geçiş kapılarıyla ilgili atılan adımları 'önemli ama sınırlı' olarak niteleyen Erhürman, günlük hayatı biraz rahatlatan bu ilk somut adımların ardından, geçiş noktaları, ara bölgede güneş enerjisi santrali ve diğer güven artırıcı önlemler üzerinde daha kapsamlı ilerleme hedeflediklerini söyledi.
